Trường THCS Cao Viên tuyên truyền Giáo dục sức khỏe sinh sản tuổi dậy thì: Những điều cần lưu ý
- Th�?năm - 30/03/2023 18:16
- In ra
- Đóng cửa s�?này
Trường THCS Cao Viên tuyên truyền Giáo dục sức khỏe sinh sản tuổi dậy thì: Những điều cần lưu ý
1. Tuổi v�?thành niên là gì?
Tuổi dậy thì �?v�?thành niên là giai đoạn chuyển tiếp t�?tr�?em sang người lớn. Đ�?tuổi v�?thành niên là 10 �?18 tuổi.
�?tuổi v�?thành niên, dưới tác dụng sinh lý của hormone, cơ th�?tr�?em s�?diễn ra hàng loạt những thay đổi v�?hình dáng, cơ quan sinh dục, tâm sinh lý, phân biệt rõ giới tính nam/n�?và bắt đầu có kh�?năng tình dục, kh�?năng sinh sản.
Sức khỏe sinh sản v�?thành niên là tình trạng khỏe mạnh v�?th�?chất, tinh thần và xã hội của tất c�?những yếu t�?liên quan tới cấu tạo và hoạt động của b�?máy sinh sản �?tuổi v�?thành niên.
2. Những thay đổi v�?sinh lý �?tuổi v�?thành niên
2.1 Với tr�?gái
1. Tuổi v�?thành niên là gì?
Tuổi dậy thì �?v�?thành niên là giai đoạn chuyển tiếp t�?tr�?em sang người lớn. Đ�?tuổi v�?thành niên là 10 �?18 tuổi.
�?tuổi v�?thành niên, dưới tác dụng sinh lý của hormone, cơ th�?tr�?em s�?diễn ra hàng loạt những thay đổi v�?hình dáng, cơ quan sinh dục, tâm sinh lý, phân biệt rõ giới tính nam/n�?và bắt đầu có kh�?năng tình dục, kh�?năng sinh sản.
Sức khỏe sinh sản v�?thành niên là tình trạng khỏe mạnh v�?th�?chất, tinh thần và xã hội của tất c�?những yếu t�?liên quan tới cấu tạo và hoạt động của b�?máy sinh sản �?tuổi v�?thành niên.
2. Những thay đổi v�?sinh lý �?tuổi v�?thành niên
2.1 Với tr�?gái
- V�?thời gian: Bắt đầu t�?khi 8 �?13 tuổi, trung bình 15 tuổi và hoàn tất dậy thì vào thời điểm tr�?được 13 �?18 tuổi;
- V�?phát triển cơ th�? thay đổi �?vú (núm vú nhô lên rõ hơn, hình thành quầng vú và bầu vú, phát triển đầy đ�?sau 18 tháng); phát triển xương chậu (khung chậu của n�?tròn hơn và rộng hơn khung chậu của nam); xương đùi, các mô m�?hình thành đường cong; phát triển chiều cao, cân nặng; b�?phận sinh dục phát triển (âm h�? âm đạo to ra, t�?cung và buồng trứng phát triển); buồng trứng bắt đầu hoạt động bằng việc xuất hiện kinh nguyệt;
- V�?thay đổi sinh lý: bắt đầu xuất hiện kinh nguyệt. Trong khoảng 1 năm đầu khi có kinh, kinh nguyệt không đều và thời gian hành kinh cũng thay đổi.
2.2 Với tr�?trai
- V�?thời gian: Bắt đầu dậy thì khi tr�?được 10 �?15 tuổi;
- V�?thay đổi cơ th�? v�?tiếng; có ria mép xuất hiện và râu �?cằm; phát triển chiều cao và cân nặng; tuyến bã và tuyến m�?hôi phát triển, xương ngực và vai phát triển; các cơ rắn chắc hơn; hình thành trái c�?do sụn giáp phát triển; dương vật và tinh hoàn to lên;
- V�?thay đổi sinh lý: tinh hoàn hoạt động sinh ra nội tiết sinh dục nam và tinh trùng; biểu hiện xuất tinh, những lần đầu là mộng tinh.
3. Những thay đổi v�?tâm lý �?tuổi v�?thành niên
Với những đặc điểm sinh lý riêng biệt, tr�?v�?thành niên d�?thay đổi tính cách, hành vi ứng x�?như sau:
Tính độc lập: tr�?có xu hướng tách ra, ít ph�?thuộc vào cha m�? chuyển t�?sinh hoạt gia đình sang sinh hoạt bạn bè đ�?đạt được s�?độc lập. Đôi khi, tr�?có biểu hiện chống đối lại các quan điểm của cha m�?
Nhân cách: c�?gắng khẳng định mình như một người lớn, có hành vi bắt chước người lớn.
Tình cảm: chuẩn b�?cho mối quan h�?yêu đương, học cách biểu l�?tình cảm và điều khiển cảm xúc, phát triển kh�?năng yêu và được yêu, t�?thái đ�?thân mật trong mối quan h�?với người khác.
Tính tích hợp: thu thập thông tin t�?cha m�? nhà trường, bạn bè, xã hội,... đ�?tạo ra giá tr�?của bản thân, tạo s�?t�?tin và cách ứng x�?
Trí tu�? tr�?v�?thành niên thường thích lập luận, nhìn s�?vật theo quan điểm lý tưởng hóa.
4. Nguy cơ hay gặp �?tuổi v�?thành niên
Do những thay đổi trên, tr�?v�?thành niên d�?b�?d�?d�? lường gạt, mua chuộc, xâm hại và d�?bắt chước những thói hư tật xấu.
Những nguy cơ hay gặp �?tr�?là:
4.1 Quan h�?tình dục không an toàn
Với những đặc điểm sinh lý riêng biệt, tr�?v�?thành niên d�?thay đổi tính cách, hành vi ứng x�?như sau:
Tính độc lập: tr�?có xu hướng tách ra, ít ph�?thuộc vào cha m�? chuyển t�?sinh hoạt gia đình sang sinh hoạt bạn bè đ�?đạt được s�?độc lập. Đôi khi, tr�?có biểu hiện chống đối lại các quan điểm của cha m�?
Nhân cách: c�?gắng khẳng định mình như một người lớn, có hành vi bắt chước người lớn.
Tình cảm: chuẩn b�?cho mối quan h�?yêu đương, học cách biểu l�?tình cảm và điều khiển cảm xúc, phát triển kh�?năng yêu và được yêu, t�?thái đ�?thân mật trong mối quan h�?với người khác.
Tính tích hợp: thu thập thông tin t�?cha m�? nhà trường, bạn bè, xã hội,... đ�?tạo ra giá tr�?của bản thân, tạo s�?t�?tin và cách ứng x�?
Trí tu�? tr�?v�?thành niên thường thích lập luận, nhìn s�?vật theo quan điểm lý tưởng hóa.
4. Nguy cơ hay gặp �?tuổi v�?thành niên
Do những thay đổi trên, tr�?v�?thành niên d�?b�?d�?d�? lường gạt, mua chuộc, xâm hại và d�?bắt chước những thói hư tật xấu.
Những nguy cơ hay gặp �?tr�?là:
4.1 Quan h�?tình dục không an toàn
- Mang thai sớm ngoài ý muốn, d�?sảy thai, đ�?non, nhiễm độc thai, làm tăng nguy cơ t�?vong của người m�? làm m�?quá tr�? tr�?sinh ra thiếu cân, suy dinh dưỡng, mắc bệnh hoặc thậm chí là t�?vong; b�?học giữa chừng, ảnh hưởng tới tương lai; d�?nảy sinh tâm lý chán nản; phải gánh chịu định kiến xã hội; gánh nặng v�?kinh t�?khi nuôi con; phá thai có th�?dẫn đến các tai biến như nhiễm trùng, thủng t�?cung, vô sinh,...
- Mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục và thậm chí là HIV/AIDS.
4.2 D�?b�?lôi kéo s�?dụng chất kích thích, chất gây nghiện
5. Chăm sóc, giáo dục sức khỏe sinh sản v�?thành niên như th�?nào?
Thời k�?v�?thành niên, tr�?gặp nhiều vấn đ�?khủng hoảng, hoang mang v�?tâm lý. Tuy trưởng thành v�?mặt cơ th�?nhưng tr�?v�?thành niên vẫn cần được giúp đ�? giáo dục t�?gia đình và nhà trường đ�?phát triển đúng hướng.
Theo đó, gia đình, nhà trường và chính tr�?v�?thành niên cần:
5.1 Rèn luyện v�?k�?năng sống
5. Chăm sóc, giáo dục sức khỏe sinh sản v�?thành niên như th�?nào?
Thời k�?v�?thành niên, tr�?gặp nhiều vấn đ�?khủng hoảng, hoang mang v�?tâm lý. Tuy trưởng thành v�?mặt cơ th�?nhưng tr�?v�?thành niên vẫn cần được giúp đ�? giáo dục t�?gia đình và nhà trường đ�?phát triển đúng hướng.
Theo đó, gia đình, nhà trường và chính tr�?v�?thành niên cần:
5.1 Rèn luyện v�?k�?năng sống
- Ch�?động tìm hiểu kiến thức v�?giới tính, sức khỏe sinh sản tuổi thành niên t�?cha m�? thầy cô, người thân và bạn bè;
- Tâm s�?những lo lắng, băn khoăn với người thân hoặc thầy cô;
- Duy trì thời gian biểu học tập, ngh�?ngơi, tập luyện và giải trí phù hợp;
- Phân biệt rõ ràng giữa tình yêu và tình bạn trong sáng.
5.2 Chăm sóc sức khỏe th�?chất và tâm lý
Chăm sóc sức khỏe th�?chất và tâm lý cho tr�?/span>
Chăm sóc sức khỏe th�?chất và tâm lý cho tr�?/span>
- Tr�?cần được cung cấp đầy đ�?các chất dinh dưỡng cần thiết trong ch�?đ�?ăn gồm protein, vitamin, khoáng chất, tinh bột,... Cần có s�?quan tâm, chăm sóc, giáo dục của cha m�? người thân và thầy cô giáo;
- Tránh xa các chất kích thích như rượu bia, thuốc lá, ma túy,...
- Cha m�?cần đặt mình vào v�?trí của con, giúp con giải quyết các vấn đ�?trong cuộc sống. Cha m�?cần tôn trọng quyết định của con nếu phù hợp. Ph�?huynh cũng cần căn c�?vào nhu cầu, s�?thích và năng lực của tr�?v�?thành niên đ�?hướng nghiệp phù hợp.
5.3 Chăm sóc sức khỏe sinh sản v�?thành niên
- Tr�?n�?cần biết cách v�?sinh thời k�?kinh nguyệt, đi khám nếu đến 15 �?16 tuổi vẫn chưa có kinh nguyệt và b�?sung viên sắt theo ch�?định của bác sĩ đ�?phòng tránh thiếu máu do thiếu sắt.
- Tr�?nam phải biết phát hiện những bất thường v�?cơ quan sinh dục của mình (hẹp bao quy đầu, tinh hoàn ẩn, l�?tiểu có v�?trí bất thường) đ�?đi khám kịp thời; không mặc quần lót bó sát, quá chật.
- Tránh xa hình ảnh, phim ảnh, trang web đồi trụy, khiêu dâm.
- Không nên quan h�?tình dục trước tuổi trưởng thành.
- Nếu quan h�?tình dục cần thực hiện tình dục an toàn: chung thủy, s�?dụng bao cao su đúng cách mỗi khi quan h�?tình dục đ�?tránh mang thai ngoài ý muốn, bệnh lây qua đường tình dục và nhất là HIV/AIDS.
Giai đoạn dậy thì - v�?thành niên là giai đoạn trung gian chuyển mình t�?tr�?con sang người lớn �?tr�? Cha m�?cần hết sức lưu ý chăm sóc sức khỏe tâm sinh lý của tr�?�?giai đoạn này đ�?con có bước đệm vững chắc cho giai đoạn trưởng thành.
Thạc sĩ, Bác sĩ Trần Lâm Khoa - Khoa Sản ph�?khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc t�?Vinmec Central Park.
Thạc sĩ, Bác sĩ Trần Lâm Khoa - Khoa Sản ph�?khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc t�?Vinmec Central Park.